MUURSCHILDERINGEN KERK OPPEM
De kerkinterieurs uit die tijd en ook nog onlangs in Oppem tonen witgekalkte muren en plafonds met hoogstens enkele geschilderde teksten en soms versierde decoraties om de gelovigen toch tot milde giften en deugdzaam leven aan te sporen… Maar en gelukkig maar heeft het overkalken van deze middeleeuwse schilderingen bijgedragen tot het voortbestaan tot op heden. |
Onze Oppemse middeleeuwen.
Wie van de heiligen was zo belangrijk en voor welke inwoners? Wie mocht wel op de muur prijken ten aanschijn en devotie van de kerkgangers in Opheim?
Nota: de heiligen afzonderlijk of in groep beschreven worden met een cijfer aangeduid. De bijliggende kerkdoorsneden geven op de noord- en zuidgevel de plaats aan waar ze ofwel nog helemaal , gedeeltelijk of verdoken werden achter de houten bekledingen.
1.Sint Christoffel, boven op het doksaal, zijn hoofd in volle zicht , in de toenmalige kerk zonder doksaal en met de ingang op de zuidgevel(zichtbaar).Als een reus, drager van Christus; de beschermer van de reiziger. Aanroepen voor droogte, hagel, onvoorziene plotselinge dood( zonder Heilige Olie) en bijzonder tegen pest “de haestighe siecte”, later de “zwarte dood” omwille van de zwarte huidverkleuring. Tussen 1350 en 1670 woedde ze over Europa en veroorzaakte de dood van een derde van de bevolking. “ Hoe meer processies hoe grotere verspreiding”. |
2. Sint Adrianus, rechts van de romaanse doopvont ( achter de opengaande houten bekleding). Martelaar door afhakken van handen en voeten op een aambeeld. Patroon van smeden, slagers, gevangenisbewaarders, soldaten, bierbrouwers,…Aanroepen voor de pest, onvruchtbaarheid, plotselinge dood,.. 3. Sint Hubertus, naast sint Adrianus, met zijn hert en de hondjes . Patroon van de jagers. |
4.Bloemenguirlandes en leliepatronen(sjablonen) Verrassend . De bloemen zijn waarschijnlijk rode muur, rode guichelheil( heil der gekken); giftige plant gebruikt bij genezing van krankzinnigheid .
Tussen de guirlandes zijn leliepatronen in een grijze tint aangebracht .Ze staan in de middeleeuwen symbool voor de Heilige Maagd en verwijzen naar zuiverheid, geestelijke liefde , vruchtbaarheid,…
5. Vijf prachtig geklede heiligen in rode, blauwe, okergetinte mantels op een rij. De voorste onthoofd door het vergroten van een brandglasraam tijdens de “baroksering”, de laatste verminkt door het aanbrengen van een deur in de betimmering die nergens toe leidt, maar die de symmetrie met de ingang van de tegenoverliggende sacristie moest bewerkstelligen .Qua heiligen denkt men maar nog niet met zekerheid aan: |
Heilige Sebastiaan , patroon van de boogschutters, aanroepen voor goed weer en…tegen de pest.
Heilige Egidius, patroon van de smeden, van het bos, van het vee en in het bijzonder van de paarden; aanroepen bij geesteszieken, mensen met handicap en bij onvruchtbaarheid
Heilige Catharina van Alexandrië, staat op de maansikkel(kuisheid) en verplettert de draak onder haar voeten( de duivel- het kwaad); aanroepen voorde pest, de zwarte dood. Kan evengoed doorgaan als de Moeder Maagd, met dezelfde eigenschappen.
Heilige Stefanus, patroon van Oppem en van de goede dood( met oliesel) ; aanroepen voor welzijn van paarden, wijnboeren( ook in Oppem langs de heirbaan); ook tegen hoofdpijn en bezetenheid.
Heilige Michael, aartsengel in wapenuitrusting, begeleider en beschermer van de zielen.
6. Heilige Victor, boven de ingangsdeur van de sacristie , zuidmuur.Martelaar, verbrijzeld tussen molenstenen, uiteraard patroon van de molenaars; aanroepen tegen blikseminslag waar molens gevoelig voor waren.
7 en 8. Boven de preekstoel (noord) en de biechtstoel( zuid) zijn groepen heiligen afgebeeld, nog niet volledig vrijgemaakt en gelukkig ontsnapt aan de barokmode van de 17de eeuw.
Onze heiligen kunnen na restauratie( we wachten op verder kunsthistorisch onderzoek en subsidiëring) hopelijk voor eeuwig zichtbaar blijven en weer deel uitmaken van de taal die gebruikt kan worden om een deeltje van de christelijke leer weer onder de geletterde maar soms ook onkerkelijke bezoekers te brengen.
Opvallend in deze lijst is dat er meerdere pestheiligen tussen staan.Onder meer de maarschalken Sebastiaan, Catharina, Kristofel,…en O.L.Vrouw de Coninghine der marschalcken en oppermeesteresse.
Dr. Albert Clarysse, lid van Montanus- Collegium medico-histiricum Brugense heeft in 2009 een bijzonder artikel met meerdere foto’s geschreven over “De pest in Brugge” met beschrijving van de ziekte, de epidemieën , geneeskundige maatregelen en religieuze middelen tegen de pest.( Aan te bevelen- internet).
Een voorbeeld van wat er allemaal in te lezen en te kijken staat.